درس هایی از اصول عقاید اسلامی ویژه جوانان
نبوت
شرایط نبوت
بسم الله الرحمن الرحیم
شرایط نبوت
۱ ـ معجزه
معجزه از مادة اعجاز است و در لغت به معنای عاجز کردن و ناتوان ساختن است. و در اصطلاح علم کلام، به کاری خارق العاده (عجیب و شگفت انگیز) گفته می‌شود که انبیاء برای اثبات صدق ادعای خویش (به اینکه ما پیامبرانی مبعوث از جانب خداوند متعال هستیم) انجام می‌دهند.
چرا پیامبران باید معجزه داشته باشند؟ همان طور که در تعریف معجزه گفته شد، این معجزه برای اثبات ادعای پیامبران است. یعنی همانطوری که هر کس باید برای ادعای خود، دلیلی داشته باشد، دلیل پیامبران بر اینکه ما از جانب خداوند مبعوث شده‌ایم، این معجزه است.
خصوصیات معجزه
۱) خارق العاده است.
۲) هیچ فردی توانایی انجام چنین کاری ندارد.
۳) همراه با تحدی (مبارزه طلبی) است: یعنی: هر کس که فکر می‌کند که می‌تواند چنین چیزی بیاورد، دست به کار شود (ولی هیچ کس در هیچ وقتی نمی‌تواند انجام دهد)
۴) شکست ناپذیر است، یعنی: قدرتی بالاتر از قدرت به وجود آوردندة معجزه وجود ندارد که مثلاً بخواهد آن معجزه را از بین ببرد یا اثرش را خنثی کند
۵) ـ همراه با ادعای پیامبری است. یعنی: من چون پیامبر هستم، این کار را انجام می‌دهم.
به عنوان مثال، قرآن برای معجزه بودن خود می‌فرماید:
* قُل لَئِن اجتَمَعَتِ الإنسُ وَ الجِنُّ عَلی آن یأتُو بِمِثلِ هذَا القُرآنِ لا یأتُونَ بِمِثلِهِ وَ لَو کانَ بَعضُهُم لِبَعضٍ ظَهیراً؛بگو که اگر جن و انس متفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند هر گز نتوانند مثل آن آورند هرچند همه پشتیبان یکدیگر باشند. «اسراء۸۸»
توضیحی پیرامون خارق العاده بودن معجزه: معجزه از امور شگفت انگیزی است که ما علت آن را نمی‌دانیم که چیست (نه آنکه یک کاری باشد که محال عقلی باشد)، معجزه کار غیرممکن و محال عقلی نیست. چون امور خارج از ذهن ما، دو حالت دارند:
الف) غیرممکن (محال عقلی): که عقلاً وقوع آن در عالم خارج امکان ندارد. مانند اجتماع نقیضین.
ب) امور ممکن) (که دو دسته می‌شوند)
ـ کارهایی که به طور معمول و عادی، صورت می‌گیرد: مانند تمام حوادث پیرامون خودمان در عالم طبیعت.
ـ کارهایی که برای ما معمولی نیست: مثلاً تبدیل شدن عصا به یک اژدهای وحشتناک، کاری است غیرعادی برای نوع بشر. که به این دسته از امور محال وقوعی گویند. معجزة انبیاء: از این قبیل کارها هستند.
نکته ۱: معجزه، تجلی ولایت تکوینی خداوند متعال، در عالم وجود است. یعنی همانطور که خداوند متعال هرچه را اراده می‌فرماید که موجود شود، موجود می‌شود، همین قدرت را به پیامبران خود: اعطا فرموده است تا برای اثبات حقانیت خود، تصرفاتی در عالم وجود، انجام دهند و کارهای خارق العاده، ارائه دهند. (از این نکته نیز معلوم می‌شود که معجزه جزء امور ممکن الوجود است، فقط ما سرّ آن را نمی‌دانیم).
نکته ۲: ما علت و سرّ معجزه را، هرچه قدر هم که علم پیشرفت کند، نمی‌توانیم متوجه شویم و معجزه بودن آن به همین است و اگر سرّ آن گفته شده بود دیگر معجزه نیست (چون اگر علت فهمیده شود، دیگر معجزه نیست)
نکته ۳: همان طور که گفته شد، معجزه برای اثبات حقانیت پیامبران: و وسیلة هدایت مردم است. یعنی هرگاه این معجزه وسیلة هدایت مردم می‌شد، پیامبران: معجزه ارائه می‌دادند. فلذا اگر بعضی از مردم می‌خواستند از این معجزه‌ها سوء استفاده کنند (مثلاً به زندگی مادی بهتری برسند) و کاری با دین و دیانت و ایمان آوردن نداشتند، دیگر پیامبران: از ارائة معجزه خودداری می‌نمودند، به عنوان مثال قرآن کریم در سوره اسراء می‌فرماید:
* وَ قالُوا لَن نُؤمِنَ لَکَ حَتَّی تَفجُر لَنا مِنَ الأرضِ ینبُوعاً(۹۰)
أوتَکُونَ لَکَ جَنَّهٌ مِن نَخیلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجَّرَ الاًنهارَ خِلالَها تَفجیراً(۹۱)
أو تُسقِطَ السَّماءَ کَما زَعَمتَ عَلَینا کِسَفاً أو تَأتِی بِاللهِ وَ المَلائِکَه قَبیلاً(۹۲)
أو یکُونَ لَکَ بَیتٌ مِن زُخرُفٍ او تَرقی فِی السَّماءِ وَ لَن نُؤمِنَ لِرُقیکَ حَتَّی تُنَزَّلَ عَلَینا کِتاباً نَقرَؤُهُ قُل سُبحانَ رَبّی هَل کُنتُ إلاَّ بَشَراً رَسُولاً(۹۳)؛
و گفتند: ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد تا آنکه از زمین برای ما (به اعجاز) چشمه آبی بیرون آری.(۹۰)
یا آنکه تو را باغی از خرما و انگور باشد که در میان آن باغ نهرهای آب جاری گردانی.(۹۱)
