بسم الله الرحمن الرحیم
ضرورت وجود امام معصوم علیه السلام
ضرورت وجود امام معصوم علیه السلام را در دو زمینه بررسی می‌کنیم:
الف) درزمینة تشریع
ب) در زمینة تکوین
الف) در زمینه تشریع
در بحث نبوت بیان شد که پیامبر اسلام، پیامبر خاتم صلوات الله علیه و آله هستند و بعد از ایشان پیامبری نمی‌آید. فلسفة ختم نبوت، در صورتی با حکمت بعثت انبیاء سازگاری دارد که بعد از پیامبر اسلام افرادی باشند و راه پیامبر را ادامه دهند. تنها تفاوتی که دارند این است که بعد از پیامبر ما پیامبری نمی‌آید. حالا ادامه مسیر پیامبر، بر عهده کیست؟ این راه باید امام معصومی که خداوند او را هدایت کرده و از خطا و اشتباه و گناه معصوم قرار داده است، ادامه دهد. یعنی امام باید تمام وظایف پیامبر را انجام دهد. یعنی هدایت و تربیت جامعه، سرپرستی جامعه، رساندن جامعه به سر حد کمال، بیان اعتتقادات و اخلاق اسلام، بیان احکام اسلامی، مبارزه با بدعت‌ها و خرافات، جلوگیری از تحریف دین، پاسخگویی به شبهات، بیان معارف قرآن، توضیح آن‌ها را بیان فرماید.
در ضمن وجود امام معصوم علیه السلام در متن جامعه، باعث می‌شود مردم، اسلام عملی و اسلام مجسم و اسنان کامل را ببیند و با دیدن اخلاق و رفتار و کردار و گفتار امام معصوم اعمال خود را از او الگو بگیرند و به معنای واقعی کلمه، در تمام ابعاد زندگی به او اقتدا کنند.
به طور خلاصه، علت احتیاج به امام و نائب نبی، همان علت احتیاج به وجود نبی است. چون امامت، تداوم رسالت و موجب هدایت جامعه است.
پس در هر عصری وجود امام معصوم لازم و ضروری است. امام رضا علیه السلام در این باره می‌فرمایند:
اِنَّ الاَرض لا تَخلوُ مِن آن یَّکون فیها اِمام منا؛ براستی که زمین هیچگاه از امامی از ما (اهل بیت) که همواره در آن است خالی نمی‌ماند.
ب) در زمینه تکوین
به عقیده شیعه، امام معصوم واسطة فیض الهی است. یعنی هر موجودی در عالم وجود دارد و به او روزی می‌رسد، این نعمت وجود و روزی از طریقة امام معصوم به آن‌ها می‌رسد. لذا در زیارت حضرت حجت علیه السلام می‌خوانیم: بِیُمنِهِ رُزِقَ الوَری وَ بِوُجوُدِهِ ثَبَتَتِ الأرضُ وَ السَّمَاء؛ به‌وسیله وجود امام زمان علیه السلام تمام موجودات روزی داده می‌شوند و به خاطر وجود امام زمان، آسمان و زمین ثابت و برقرار است. و اگر امام معصوم وجود نداشته باشد، نظام جهان، مختل خواهد شد. لَولا الحُجَه لَساخَتِ الاَرض بِاَهلِها؛ اگر حجت نباشد، زمین اهلش را در خود فرو می‌برد.
امامت مسئلة اعتقادی است نه اجتهادی یعنی امام و جانشین پیامبر صلی الله و علیه و آله همانند او در فضائل و امتیازات است؛ یعنی قول و فعل او، قول و فعل خدا و رسول می‌باشد حکومت او حکومت الهی است. تمام قول و فعل و تقریر امام در تبیین حقایق و قوانین و معارف اسلام حجت است و فرمان امام معصوم واجب الاطاعت است و شناخت معصوم جز از طریق معرفی الهی میسر نیست.
پس اعتقاد به امامت مانند اعتقاد به نبوت جزء اصول دین است نه فروع دین و وظایف امام یک اصل اعتقادی است نه یک حکم فقهی.
