پرسش و پاسخ،
عدل
بسم الله الرحمن الرحیم
پرسش و پاسخ / عدل
سؤال۱: بر چه مبنایی گفته می‌شود: خدا هرگز ظلم نمی‌کند؟ توضیح دهید:
پاسخ:آنچه ریشه‌ی ظلم است در خدا راه ندارد، خداوند نیاز به ظلم ندارد. هر چه اراده کند انجام می‌شود، فراموشی و اشتباه و جهل در او راه ندارد.
سؤال۲: اینکه باید در همه‌ی ابعاد زندگی عادل بود به چه معناست؟
پاسخ: خدا به انسان دستور داده است که همه باید در همه‌ی زمینه‌ها عادل باشند: در اعتقادات عادل باشند یعنی عقاید صحیح داشته باشند. در اخلاق عادل باشند؛ یعنی اخلاق بد را از خود دور کنند. در عبادات عادل باشند، یعنی واجبات شرع را انجام دهند و مطیع دستورات خدا باشند و در رعایت حقوق نیز عادل باشند.
سؤال۳: در جامعه شیعی، عدالت تا چه حد اهمیت دارد؟
پاسخ: از نظر فقه شیعه تمام ارکان اصلی جامعه باید در دست افرادی باشد که عادل هستند: حاکم شرع باید عادل باشد، مرجع تقلید باید عادل باشد، قاضی باید عادل باشد، شاهد در دادگاه باید عادل باشد، امام جماعت باید عادل باشد. این مسأله نشان می‌دهد که عدالت در جامعه شیعه در بالاترین در حدّ اهمیت قرار دارد.
سؤال۴: آیا این تصوّر که سرنوشت‌ها از قبل نوشته شده‌اند و هر کسی «پیشانی نوشت» دارد، تصوّر صحیحی است؟
پاسخ: خیر، هر کسی بر اساس اعمال خوب یا بد خود، سرنوشت نهایی خود را که بهشتی است یا جهنّمی رقم می‌زند. اینکه یک نفر به راه خیر برود یا به راه شر، کاملاً به اختیار خود اوست و در این راه جبری وجود ندارد، قرآن نیز می‌فرماید: انّا هَدَیناه السّبیل، امّا شاکراً و امّا کفورا: ما به حقیقت راه (حق و باطل) را به او نمودیم حال خواهد (هدایت پذیرد و) شکر (این نعمت) گوید و خواهد (آن نعمت را) کفران کند (انسان: ۳).
سؤال۵: علّت تفاوت‌های انسان‌ها چیست؟
پاسخ: خدا درباره علّت تفاوت انسان‌ها در سوره حجرات آیه۱۳ می‌فرماید: «إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا: اى مردم، ما همه شما را نخست از مرد و زنى آفریدیم و آنگاه شعبه هاى بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید.» به این ترتیب تفاوت انسان‌ها برای این است که آدم‌ها هر یک با ویژگی منحصر به فرد خود شناخته شوند و اگر قرار بود همه یک شکل و مشابه هم باشند شناسایی افراد از یکدیگر سخت و یا غیرممکن می‌شد. درادامه همین آیه است که خدا می‌فرماید: انّ اکرمکم عندالله اتقیکم: یعنی گرامی‌ترین شما نزد خدا با تقواترین شماست. به این معنی که این تفاوت‌ها موجب امتیاز کسی بر دیگری نیست و تنها تقواست که موجب می‌شود کسی نزد خدا عزیزتر باشد.
سؤال۶: آیا همه‌ی انسان‌ها مورد امتحان الهی قرار می‌گیرند؟
پاسخ: بله امتحان الهی حتمی است و همه انسان‌ها به نحوی و متناسب با خود در زندگی این دنیا مورد ازمون الهی قرار می‌گیرند.
سؤال۷:در رابطه با موضوع عدل الهی بیشتر مردم چه اشتباهاتی می‌کنند؟
پاسخ: برخی خدا را ظالم می‌دانند، برخی خود با گناهانشان مرتکب ظلم می‌شوند، برخی با شرک به خدا مرتکب ظلم عظیم می‌شوند. برخی نیز اختیار انسان را که نعمت بزرگ الهی است انکار می‌کنند و به این ترتیب گناهان خود را به حساب خدا می‌گذارند و به این ترتیب نسبت ظلم به خدا می‌دهند.
والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته
مجمع تعلیمات و تحقیقات دینی صادقیه
